باغداری چیست وچرا باید باغبانی کنیم؟

در این مقاله سعی شده در مورد باغ ، باغبانی و باغداری ، تاریخچه ی باغبانی، فواید باغداری بر محیط زیست و اقتصاد جامعه و به طور کلی در مورد اهمیت باغداری بحث شود. اگر میخواهید شروع به باغبانی کنید این مقاله را بخوانید تا از تاثیرات شگفت انگیز باغبانی بر سلامت جسم و روح و همچنین محیط زیست مطلع شوید.

باغ چیست؟

زمینی که بخشی از آن به کاشت گیاهان،درختان، میوه ها، گلها یا سبزیجات اختصاص داده شده است. باغ میتواند تجاری باشد ، یعنی در سطح وسیع و ارقام یکنواخت کاشته شود و یا اینکه یک باغ خانگی ، یعنی میتوان در نیمی از حیاط خانه ، دو درخت یا در کمترین فضای ممکن مثل گلداها ، بام خانه ، روی دیوار یا هر جای دیگری باغداری کرد. باغ ها در هر فصلی زیبا هستند از شکوفه های بهاری تا برگ های رنگارنگ پاییزی.

باغبانی چیست؟

باغبانی علم نگهداری از گیاهان به بهترین روش ممکن است. در واقع باغبانی را میتوان به عنوان یک هنر در نظر گرفت که با علم، تجربه، اصول و فنون مهندسی کشت گیاهان آمیخته شده است.

مهارت های مورد نیاز یک باغبان

نباید به علم باغبانی به صورت تک بعدی نگاه شود. از آنجاییکه گیاهان در محیط های متفاوتی رشد می کنند لازم است که باغبان علاوه بر اصول و تکنیک های مراقبت از گیاهان در مورد فیزیولژی گیاهی، شیمی، خاکشناسی، آب و هوا شناسی و… دانش کافی داشته باشد. اصول اولیه رشد گیاهان در همه جای جهان تقریبا یکسان است و این هنر مدیریتی یک باغبان خوب است که کدام گیاه را برای کاشت در کدام محل انتخاب کند و چگونه تا حد ممکن سازگاری را در گیاه به وجود بیاورد. این مجموعه علوم وفنون است که در کنار هم علم گسترده ی باغبانی را به وجود می آورد.

تاریخچه باغداری ایران

اگر نگاهی به تاریخ بیاندازیم متوجه این موضوع می شویم که از گذشته های دور مردم تلاش کرده اند که محیط اطراف خود را به وسیله ی گیاهان به بهترین شکل ممکن تزیین کنند. از روزگاران قدیم در فلات ایران باغداری و باغبانی مرسوم بوده و باغ های بزرگی که از نظر طراحی درختان و نحوه ی تقسیم آب منحصر بفرد بوده و هستند وجود داشته است. این باغ ها متاثر از فرهنگ ایرانیان و پادشاهان زمانه شکل گرفته اند.

باغ در ادبیات ایران

در ادبیات ایرانی به باغ «باغ سرا» ، «پردیس» ، «فردوس» ، «بوستان یا بستان» می گفته اند. فقط توجه به این نام ها خود گویای اهمیت و ارزش باغ در فرهنگ ما ایرانیان است. رد پای باغ و باغبانی در ادبیات فارسی بسیار پررنگ است و اشعار زیادی در مورد باغ سروده شده ، بیت زیر از استاد سخن ، سعدی.

برخیز تا تفرج بستان کنیم و باغ چون دست میدهد نفسی موجب فراق

باغ پاسارگاد ریشه معماری باغداری ایران

تاریخ دانان می گویند کوروش بزرگ شخصا دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و درخت ها نیز به چه شکل کاشته شوند . در دوره ی ساسانیان نیز باغ ها در جلوی معابد و خانه ها احداث میشده اند. ایرانیان از دیر باز به ساختن باغ و باغچه در اطراف بناهای خود علاقه مند بوده اند.

در نوشته های مورخان یونانی نزدیک به 3000 سال پیش اینطور آمده که پیرامون خانه های ایرانیان را باغ ها احاطه کرده بودند و باغچه هایی در اطراف بناها میساخته اند. از نمونه های این باغ ها، پردیس تخت جمشید است که خشایار شاه هنگام نام بردن بناهایی که ساخته از این باغ به طور جداگانه نام برده است .پردیس بهشت یا «وهشت» به معنای بهترین زندگی است و این بهشت به شکل باغی سبز خرم و زیبا مجسم شده است.

باغداری در کشور چهار فصل ایران و تنوع محصولات باغی

ایران معروف به کشور چهار فصل است، که در اکثر مناطق آن تمامی فصلها به شدت و کامل تجربه میشود. این نعمت بزرگ خدا دادی باعث شده که در این مرز و بوم ، محصولات باغی، با عطر، طعم و کیفیتی بی نظیر در سطح جهانی تولید شود .کشور ما همزمان قادر به تولید چندین محصول مختلف سردسیری،گرمسیری و معتدل است که هر کدام آب و هوای مخصوص به خود را میطلبد .

باغداری و باغبانی از شمال تا جنوب ایران

وجود رشته کوه های عظیم زاگرس که از شمال غرب تا جنوب امتداد یافته و کوه های البرز در شمال ایران باعث ایجاد اقلیمی خاص و متفاوت برای باغداری و تولید محصولات باغی کم نظیری شده است. دریای خزر از شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، رودخانه ها و کویر مرکزی ایران همه باهم دلیل وجود 11 اقلیم شگفت انگیز از 13 اقلیم موجود در جهان است.

تنوع محصولات باغی در ایران

در شمال کشورمان ایران، کناره های دریای خزر مناسب تولید چای و مرکبات، جنوب غرب و جنوب، خرما و موز و در فلات مرکزی ایران و منطقه ی شگفت انگیز زاگرس میوه هایی مانند سیب ، گلابی ، هلو ، انگور، گیلاس به خوبی پرورش می یابند. جنوب شرقی، پسته و غرب و منطقه ی زاگرس مناسب پرورش بادام و گردو می باشد. میوه های خزان دار همانطور که اشاره شد در رشته کوهای البرز و زاگرس و مناطق نزدیک به تهران به ویژه « دماوند ، طالقان ، کرج و قزوین » و استانهای آذربایجان ، خراسان ، کردستان و اصفهان تولید می شوند.

تولید کننده شماره یک پسته در جهان

عمده ترین مناطق تولید پسته در ایران را میتوان کرمان، ماهان، رفسنجان و دامغان نام برد. ایران با 55 درصد تولید کننده ی شماره یک پسته در جهان است. صادرات محصولات کشاورزی ایران به طور عمده شامل محصولات باغی، محصولات آجیلی ، میوه ها و سبزیجات است که پسته و گردو و بادام از با ارزش ترین محصولات صادراتی ایران هستند

5 دلیل برای اینکه چرا باغداری مهم است؟

انسان از بدو حضور بر روی کره ی زمین آرزوی تولید و رفع نیازهای خود توسط کشاورزی و باغداری را داشته است و این امر باعث شده پیشرفتهای زیادی در کشاورزی و به خصوص باغداری حاصل شود. در واقع می توانیم به وسیله ی باغبانی نیازهای غذایی میلیونها انسان را در سرتاسر کره ی زمین برطرف کنیم. غذای سالم ، تازه و عاری از هرگونه بیماری به وسیله ی علم باغبانی حاصل میشود.

ما میتوانیم صرفا یک نظاره گر باشیم و از دیدن باغ ها و مناظر در روزهای فراغت خود لذت ببریم . اما برای بعضی افراد فقط نظاره کردن و لذت بردن از باغ ها و منظره های سبز کافی نیست و میخواهند باغبانی کنند و از نزدیک بزرگ شدن یک موجود زنده ی مثمر را لمس کنند و این همان چیزی است که ما را ترغیب به باغداری و کاشت درختان و گیاهان و احداث یک باغ تجاری یا خانگی می کند. افزایش علاقه به باغبانی باعث رونق این علم قدیمی و جذاب شده است و باغداری اصولی تبدیل به یک بیزینس پر سود برای کسانی که به طبیعت علاقه مند هستند شده است.

1-باغبانی و سلامتی

قبل از اینکه به باغداری به عنوان یک بیزینس نگاه کنید باید به دنبال عشق به طبیعت باشید در واقع این فقط یک بیزینس نیست ، شما با پرورش درختان از زندگی شلوغ و خسته کننده ی قرن بیست ویکم فاصله میگیرید و آرامش را برای خود به ارمغان می آورید. همیشه برای ما بزرگسالان شیرین ترین خاطرات کودکی زمانی بوده که با بیلچه ها و سطل های کوچک خود مشغول به بازی در باغچه بوده ایم و این حس رهایی و فراغت را میتوان در کودکان هنگام بازی با خاک مشاهده کرد.

باغبانی بهترین روش برای درمان بیماری های روحی و جسمی

تحقیقات نشان داده است که باغبانی از روش های خوب و موثر برای درمان بسیاری از بیماری های روحی و جسمی انسانهاست. انجام فعالیت های باغبانی تنش های درونی انسان را کم میکند ، فکر و روح را آزاد کرده و باعث میشود انرژی های منفی دور شوند، به علاوه یک روش خوب برای بهبود سلامت جسمانی است.

قرار گرفتن در برابر نور خورشید باعث افزایش جذب ویتامین D در بدن شما میشود ، سطح اکسیژن خون را افزایش داده و ریه های شما را سالم نگه می دارد در واقع باغبانی شکل عالی از یک ورزش کم ضربه برای بدن شماست. باغبانی باعث تقویت سیستم حسی بدن شما میشود با وجود بو ، رنگ و بافت های مختلف در گیاهان میتوان توانایی های حسی و بویایی را بهبود بخشید و 36 تا 47 درصد کمتر به زوال عقل مبتلا شد.در واقع شما برای سلامتی خود سرمایه گذاری میکنید.

باغبانی بهترین بهانه برای ورزش کردن و فعالیتهای خانوادگی

باغبانی بهانه خوبی برای بیرون رفتن وتفریح ، ورزش کردن و فرصت وقت گذراندن با خانواده است. انجام فعالیت های مربوط به باغبانی تمایل انسان به خوردن و استفاده بیشتر از میوه و سبزیجات را بیشتر میکند.

هدف از باغبانی علاوه برتکثیر و کاشت درختان برای تولید محصول سالم و با ارزش غذایی بالا، مراقبت از گیاهان و درختان است. در واقع کاشت درختان و مراقبت از آنها علاوه بر اینکه از نظر تولید و بهربرداری سود خوبی دارد،فوایدی زیادی برای محیط زیست ، موجودات زنده ای که در طبیعت وجود دارند ،جایی که در آن زندگی میکنیم و محیطی که خود گیاه در آن رشد میکند دارد.

2-باغبانی و صرفه جویی در نیازهای غذایی

وقتی شما تصمیم میگیرید باغبانی کنید یک روش خوب برای کمتر آلوده کردن محیط زیست انتخاب کرده اید .پرورش محصول در باغچه شخصی یعنی کمک به تولید یک محصول ارگانیک، پرداخت هزینه کمتر برای رفت و آمد ، منتظر نماندن در ترافیک و صف فروشگاه و… پس این به نفع شماست که از محیط پیرامون خود هرچند کوچک استفاده کنید و به عنوان باغبان باغچه خود سهم کوچکی در کمک کردن به طبیعت و محیط زیست داشته باشید.

تولید میوه و سبزی تازه و سالم علاوه بر اینکه نیازهای غذایی شما را برطرف میکند باعث میشود که بتوانید محصولات خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و به نوعی به افراد نیازمند جامعه کمک کرده باشید.

3-تبدیل زراعت به باغ و اهمیت آن

همانطور که میدانیم کشور ما ایران بر روی کمربند خشکی جهان واقع شده است. بارندگی در ایران یک سوم میانگین بارندگی در جهان است و میزان تبخیر در ایران سه برابر میانگین جهانی است. سالانه میلیارد ها تن از خاک های حاصلخیز ایران دچار فرسودگی میشوند. با این اوصاف مدیریت منابع آبی و حافظت از خاک گوشه ای از فعالیت هایی است که یک کشاورز میتواند با برنامه ریزی صحیح به آن دست پیدا کند .

تفاوت زراعت و باغ

در شرایط کنونی کشور ما و خشکسالی های پی در پی ، حفظ منابع آبی برای آیندگان یک مساله مهم و حیاتی است. وقتی شما در زمین خود زراعت انجام میدهید 0.7 لیتر در هکتار آب استفاده خواهید کرد و این درصورتی است که در باغداری این مقدار به 0.4 کاهش میابد. با استفاده از ده درصد از زمین زراعی میتوان تفاوت های اساسی باغداری نسبت به زراعت را مشاهده کرد.

ازجمله این تفاوت ها، کاهش چشمگیر مصرف آب در سطح زیر کشت ، تولید محصول با ارزش تر از لحاظ اقتصادی که با گذشت زمان و بزرگ شدن درختان باغ ایجاد ارزش افزوده چندین برابری نسبت به زمین زراعی همراه داشته و کاهش هزینه های جانبی میتوان اشاره کرد.

مهمترین روش برای صرفه جویی در آب مصرفی در باغداری

یک سیستم آبیاری مناسب مثل آبیاری قطره ای میتواند سالانه مقدار زیادی از آب هایی که در بخش کشاورزی هدر میروند را نجات دهد. در واقع مدیریت کاشت درست در منطقه بسیار بر میزان مصرف آب موثر است.روش کاشت و رقم متناسب با آب در دسترس موجود در منطقه از مهم ترین راه کارهاییست که میتوان در مناطق کم آب اجرا کرد .

4-تاثیر شگفت انگیز باغبانی بر محیط زیست

در سطح وسیع تر باغداری برای بهبود وضعیت زیست محیطی کره ی زمین ضروری است. این درست است که باغ ها ساخته ی دست بشر هستند اما این ساخته با دیگر ساخته های بشر تفاوت های اساسی دارد ، چون باعث بهبود محیط طبیعی پیرامون ما میشود و چشم اندازهای طبیعی زیبایی را برای ما نمایان میکند.

استفاده از زباله های شهری در باغداری

در باغداری به غیر از تولید اکسیژن و تسویه هوا میتوان با استفاده کردن از کمپوستهایی که از زباله‌های شهری فرآوری شده، حاصل میشوند به طبیعت کمک کرد. با این کار علاوه بر اینکه از آلوده شدن محیط زیست جلوگیری می کنیم با تولید کمپوست که یک کود آلی است، بخشی از نیازهای کودی باغات و زمین های کشاورزی را برطرف میشود. باغداری از جهات مختلفی برای بهبود وضعیت آب و خاک توصیه شده است .

باغداری و جلوگیری از فرسایش خاک

ریشه درختان در خاک نفوذ کرده و با تبادلاتی که با خاک انجام میدهد میزان آب موجود در حفره های خاک را حفظ کرده و از خشک شدن و فرسایش خاک جلوگیری میکند.ریشه درختان میکروارگانسیم های خاک را افزایش داده و باعث زنده نگه داشتن آنها میشود.

خاک به عنوان یک موجود زنده از بزرگترین منابع هر کشوری محسوب میشود که میتوان با باغداری از این سرمایه ی طبیعی محافظت کرد . وجود ریشه درختان در خاک نفوذ پذیری آب در خاک را افزایش داده و از جاری شدن آب و ایجاد روان آب و سیل آب جلوگیری میکند و باعث بهبود آب های زیرزمینی میشود.

باغداری و حاصل خیزی خاک

مواد آلی که درختان به وسیله برگ ها و اضافات خود به خاک برمیگردانند از اصلی ترین دلایل حاصلخیز ماندن خاک هستند . شما میتوانید حتی با نگاه کردن به رنگ خاک یک منطقه جنگلی و یک منطقه عاری از پوشش گیاهی تاثیر کاشت درختان برخاک را به وضوح مشاهده کنید.

باغداری و ایجاد یک اکوسیستم زنده و پیوسته

از زیر خاک که بیرون بیاییم و بالاتر برویم میرسیم به تنه ی درختان و شاخ و برگ آنها در واقع کاشت درختان بهترین روش برای جلوگیری از فرسایش بادی خاک و طوفانهای خاکی که هرساله با فصل گرما بر تعداد آنها افزوده میشود، هستند.

کاشت درختان باعث ایجاد یک اکوسیستم زنده در محیط پیرامون ما میشود ، وقتی اطراف خانه ی ما محیط طبیعی سالمی وجود داشته باشد اکسیژن بیشتر وارد هوایی میشود که ما در آن نفس میکشیم. میتوانیم از سایه ی درختی که کاشته ایم لذت بریم . پرندگان جایی برای لانه ساختن پیدا میکنند ، زنبور های بیشتری برای گرده افشانی وارد محیط میشوند و در نهایت این یک اکوسیستم زنده و بهم پیوسته است که ما هم جزئی از آن هستیم.

5-باغداری و اقتصاد

باغداری یک گزینه مطمعن نسبت به سایر روش های سرمایه گذاری مثل خرید طلا ، ارز ، مسکن و… میباشد . به این دلیل که وقتی در بخش باغداری سرمایه گذاری میشود ، به غیر از حفظ اصل سرمایه ، با گذشت زمان و بزرگ شدن درختان و تولید محصول بیشتر ، ارزش افزوده ی چشم گیری به زمین میدهید. حتی با کشت یک یا چند درخت در باغچه ی خانه بین 15 تا 25 درصد ارزش افزوده برای خانه ی ایجاد میشود و این درصورتی است که سرمایه گذاری روی طلا ، ارز و مسکن و… نهایتا باعث حفظ سرمایه اولیه میشود.

باغداری بهترین فرصت برای رقابت با کشورهای پیشرفته

باغداری یک فرصت عالی برای پیشرفت اقتصادی جامعه میباشد . تولید یک محصول خوب میتواند درآمدی بیشتر از تولید نفت برای کشور ما ایجاد کند . باید به یاد داشته باشیم که منابع انرژی که ما در حال حاضر از آنها استفاده میکنیم و برای ما تولید ارز میکنند مثل نفت و گاز تجدیدپذیر نیستند و روزی به پایان میرسند .اهداف غذایی و تولید درآمد از این راه یک هدف بلندمدت و پرسود است و محرکی برای گردش چرخ های یک اقتصاد پایدار است.

رقابت باغداری با دیگر کشور ها

با توجه به شرایط استراتژیک کشور ما ایران در منطقه ، به دلیل چهار فصل بودن و ارتفاع از سطح دریا ، تولیدات باغی در واقع از بهترین گزینه های کسب درآمد و ارز از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند. علاه بر کشورهای حاشیه خلیج فارس که از لحاظ اقلیمی امکان تولیدات کشاورزی با این کیفیت را ندارند ، باغبانی و تولیدات کشاورزی تنها عرصه رقابت با کشور های توسعه یافته در جهان است. احداث باغ مدرن با تکنولوژی روز دنیا و ارقام پر محصول ، با گذشت زمان و بزرگتر شدن درختان ، علاوه بر افزایش محصولات تولیدی ارزش افزوده ی بالایی در زمین های بایر خواهد داشت.

پتانسیل بالای باغداری در ایران

18 درصد از صادرات کشور محصولات کشاورزی است و 80 درصد از صادرات کشاورزی ، محصولات باغی. امکان تولید محصولاتی متفاوت از نظر فصلی ، پایین بودن هزینه های تولید نسبت به سایر کشورهای رقیب ، تولید محصول مورد نظر بازار مصرف کشورهای همسایه و هزینه های نیروی انسانی و حمل و نقل پایین از نکاتی هستند که سرمایه گذاری بر روی باغداری در ایران راتوجیه پذیر میکنند.

باغداری در ایران نه تنها عرصه رقابت با کشورهای همسایه بلکه با تمام کشورهای جهان است. این نکته را درنظر بگیرید با وجود تمام موانع و امکانات کمی که برای باغداران عزیز وجود دارد ما همچنان در تولید بسیاری از محصولات باغی در رتبه های اول تا سوم جهان هستیم که نشان دهنده ی پتانسل های بالای باغداری در ایران است.

نتیجه گیری

رسیدن به نتیجه ی مطلوب در باغداری تنها زمانی امکان پذیر است که با استفاده از ارقام پربازده جدید ، روش های نوین کاشت و در نظر گرفتن تمام شرایط محیطی مثل محل کاشت ، میزان آب موجود و نوع خاک و… اقدام شود.

تیم تولید محتوا

ما در تیم نهالستان کبیری در تلاشیم که بهترین و بروزترین مقالات در زمینه کشاورزی برای شما فراهم کنیم